Sint-Bavoplein, Boechout
Vernieuwing en vergroening van een versnipperde dorpskern
Hoe zorg je ervoor dat het hart van je gemeente weer een belevings- en ontmoetingsplek wordt, eerder dan een druk verkeerspunt? De Antwerpse gemeente Boechout zocht een partner voor de herinrichting van zijn versnipperde dorpskern en vond die in de teams van Evolta. We gingen over de volledige studieopdracht, vanaf het schetsontwerp en het aanbestedingsdossier tot de planning, coördinatie en opvolging van de werken. Onze teams Publieke ruimte en Duurzame mobiliteit sloegen de handen in elkaar om de drie historische pekken van Boechout – en daarmee ook zijn inwoners – met elkaar te verbinden.
Niet één maar twee dorpspleinen
“De kern van onze gemeente wordt letterlijk doorsneden door de Hovesteenweg, een belangrijke verkeersader van Boechout. Daardoor hebben we niet één, maar twee dorpspleinen: het Sint-Bavoplein rond de Sint-Bavokerk in het noorden, en het Jef van Hoofdplein rond de bibliotheek in het zuiden. Beide staan mijlenver af van het natuurdomein de Groene Stap, hoewel dat evenwijdig met de steenweg loopt.”
Aan ons om de dorpspleinen aan weerszijden van de steenweg met elkaar te verbinden, meer ruimte te creëren voor beleving en vertraging, en het landschap binnen te brengen in het centrum.
Een veilige boulevard en authentieke kleiklinkers
Om eenheid te creëren, kozen we eenzelfde bestratingsmateriaal op beide pleinen. Geen asfalt, geen beton, maar wel gebakken kleiklinkers. Een materiaal dat uitnodigt om te vertragen en te verblijven, en bovendien een duidelijke link legt naar de geschiedenis van het dorp. En ook wat straatmeubilair en groen betreft, bleven we bewust consequent. Vervolgens weefden we beide pleinen als het ware aan elkaar met een fiets- en wandelboulevard. Een bomenrij langs de boulevard moest de focus van de steenweg naar het boulevard verschuiven.
De extra ruimte creëerden we door de brede rijbanen te versmallen en parkeerplaatsen te groeperen vóór de bibliotheek. Daardoor kon het autoverkeer bijna volledig geweerd worden aan de zuidzijde van de bib en hadden we plek zat voor een leestuin en stadspark.
Tot slot bracht een genuanceerd groenontwerp het Boechoutse landschap gradueel tot in het centrum: hoe dichter bij het omliggende landschap, hoe natuurlijker en groener de inrichting – hoe dichter rond de kerk en steenweg, hoe stedelijker. Dankzij de beplanting kan het grootste deel van het hemelwater ofwel ter plekke kan infiltreren, ofwel afwateren naar de groenzones en de verzamelput van de fonteinen, waardoor er geen druppel verloren gaat. Zowel het groen als de aanwezigheid van water verminderen het ‘urban heat island effect’: het verschijnsel waarbij de temperatuur in een verstedelijkt gebied hoger ligt dan het omliggende landelijke gebied.
Vandaag staat het centrum van Boechout voor groen en gezelligheid. Dankzij de nieuwe inrichting van de openbare ruimte kan er vlot en veilig gefietst, gewandeld, geslenterd en gespeeld worden. Inwoners, passanten en schoolkinderen kunnen hun hart ophalen in het nieuwe park achter de bibliotheek en de aanpalende leestuin, die de brug vormt naar het Jef van Hoofdplein. De twee dorpspleinen aan weerszijden van de versmalde steenweg kregen hun eigen functie: het Jef van Hoofdplein doet dienst als groen evenementenplein, terwijl het plein onder de kerktoren een intiem verblijfskarakter heeft.
De kers op de taart? Het project werd door de Vereniging Voor Openbaar Groen erkend voor de genuanceerde groeninrichting en het klimaatbewuste ontwerp.
“Het gemeentebestuur schonk ons niet alleen het nodige vertrouwen, maar dacht ook actief mee na over het uiteindelijke ontwerp. De positieve inbreng van dit team werkte dan ook motiverend en stimulerend en heeft het ontwerp naar een hoger niveau getild.”
“Een veilige infrastructuur stond uiteraard bovenaan het lijstje van de gemeente. Zeker met het Sint-Gabriëlscollege om de hoek en de Jans Frans Willemsschool pal aan het Jef van Hoofplein. Veel jongeren fietsen of wandelen dagelijks langs dit drukke punt.”
